Прэм'ера оперы "Саламея"

Вось ужо больш за сто гадоў опера Рыхарда Штрауса не дае спакою пастаноўшчыкам і артыстам, якія спрабуюць адказаць на пытанні, скрытыя  ў «Саламеі». Якой усё ж была Саламея – напышлівай дачкой амаральнай царыцы, увасабленнем духоўнага разлажэння або нявінным дзіцём, якое стала ахвярай страшэннага заганнага атачэння, ахвярай бацькоўскай нелюбові, закладнікам чалавечай жорсткасці? Якую душу хавае «Танец сямі покрываў»? Чаму сустрэча юнай Саламеі і Іаана Хрысціцеля павярнулася духоўнай трагедыяй касмічнага маштабу?

– Некаторы флёр скандальнасці суправаджаў гэты твор, пачынаючы яшчэ з літаратурнай першакрыніцы – аднайменнай драмы Оскара Уайльда, – кажа галоўны рэжысёр тэатра Міхаіл Панджавідзэ. – І ўжо ў далейшым, пры працы над операй, у цэлага шэрагу «творцаў» узнікала жаданне спекуляваць на эпатажных аспектах, якія, як паказвае практыка, знайсці можна ў любым матэрыяле, а ў «Саламеі» – тым больш. Што і адбываецца. Я глыбока перакананы, што гэты твор незаслужана карыстаецца падобнай славай.  Гаворка тут ідзе не толькі пра мярзотныя якасці, уласцівыя чалавеку, але і пра сілу духа, дзякуючы якой чалавек, што прытрымліваецца хрысціянскіх догм маралі, можа застацца чалавекам. Гэтая гісторыя актуальная і надзённая як ніколі. Мы не можам не заўважаць таго, што адбываецца ў свеце, і павінны рэагаваць, выказваючы свой пункт гледжання. А тое, што робіцца навокал, усё больш і больш нагадвае ўсю гэтую гісторыю грэхападзення. Спадзяюся, гісторыя Саламеі прымусіць задумацца, да чаго мы ідзем...

Фармат спектакля абяцае быць не зусім звычайным. “Опера з харэаграфічным пралогам” – напісана ў афішы.

– У адрозненне ад іншых пастановак у нашай ёсць перадгісторыя, - працягвае Міхаіл Аляксандравіч. - Пад гучанне сімфанічнай паэмы Рыхарда Штрауса “Так мовіў  Заратустра” артысты балета раскажуць гісторыю Іаана Хрысціцеля. Яго аскетычнае жыццё ў пустыні, бачання, прароцтва, ачышчэнне ад грахоў у водах Іардана, хрышчэнне Хрыста... А потым адбудзецца скачок у часе – пачнецца гісторыя Саламеі, гісторыя нашых дзён, мы ўбачым сучаснае грамадства і тое, да чаго яно прыйшло. На сцэне з'явіцца “карабель заганаў”.

– "Карабель грахоў" – гэта карабель Ірада. Сілуэт судна вельмі будзе нагадваць яхту якога-небудзь алігарха, якія часта купляюць былыя караблі берагавой аховы, дзе праводзяць свае дні, – тлумачыць Міхаіл Панджавідзэ. – Вачыма Іаана, які ніяк не мяняецца знешне, мы ўбачым даволі дзіўных людзей. Якраз яны і будуць сімвалізаваць сучасную цывілізацыю – раскошнае, але заганы грамадства. Менавіта тут і разгорнецца, прычым вельмі імкліва, дзейства: арышт Іаана Ірадам, размова Іаана з Саламеей (калі яна прызнаецца яму ў каханні, а той прыходзіць у жах, таму што ён прамаўляў словы духоўнай пропаведзі!), сладастрасны "Танец сямі покрываў" і патрабаванне Саламеі пакараць смерцю Хрысціцеля... І фінал больш чым правамерны: заганнае грамадства пераступіла рысу, якую пераходзіць было нельга, карабель павінен загінуць.

Для любога сур'ёзнага тэатра пастаноўка "Саламеі" – гэта своеасаблівы выклік. Але Міхаіл Панджавідзэ са сваёй камандай абсалютна не хітруе, калі кажа: беларускі Вялікі гатовы да падобных наватарскіх спектакляў. Пастановачная група рыхтуе відовішчны, маштабны спектакль, якім наш тэатр зможа ганарыцца.

Застаецца дадаць, што над пастаноўкай працуюць: дырыжор-пастаноўшчык – заслужаны артыст Украіны Віктар Пласкіна, рэжысёр-пастаноўшчык - уладальнік медаля Францыска Скарыны Міхаіл Панджавідзэ, мастак-пастаноўшчык (сцэнаграфія, касцюмы, распрацоўка канцэпцыі відэакантэнту) – Гары Гумель (Расія), балетмайстры-пастаноўшчыкі – народны артыст Беларусі Канстанцін Кузняцоў, заслужаная артыстка Рэспублікі Беларусь Юлія Дзятко, мастак відэакантэнту – Павел Сувораў (Расія), мастак па святле – Сяргей Шаўчэнка (Расія), а таксама вядучыя салісты оперы і артысты балета Вялікага тэатра Беларусі.

Прэм'ера спектакля адбудзецца 18, 19 і 20 кастрычніка 2018 года.