Онлайн-выставки

"Сівая легенда" - “Сівая легенда”: 2012

Дзмітрый Смольскі
“Сівая легенда”
2012

У 2012 годзе была прадпрынята другая пастаноўка твора. У творчую групу увайшлі: дырыжор Віктар Пласкіна, рэжысёр Міхаіл Панджавідзэ, хормайстар Ніна Ламановіч, мастак Элеанора Грыгарук.
Новыя сцэнічныя і пастановачныя магчымасці запатрабавалі новага прачытання твора. Для гэтага Дзмітрыем Смольскім, які стаў да гэтага часу прызнаным класікам і адной з ключавых фігур беларускага музычнага мастацтва, надзвычай захопленым ідэяй аднаўлення оперы, была зроблена 2-я рэдакцыя оперы. Па словах кампазітара, яна стала, па сутнасці, новым творам і якая адбылася ў верасні 2012 года яго прэм'еру ў Мінску цалкам можна лічыць сусветнай.

У другой рэдакцыі шмат што змянілася ў драматургіі і аркестроўцы партытуры. Зніклі або скараціліся некаторыя хоры і ансамблевыя сцэны (да прыкладу, Пралог з дуэтам Рамана і Ірыны), балетныя фрагменты ператварыліся ў сімфанічныя сцэны, музычны матэрыял быў перакампанаваны. Паўтораў стала менш, яны захаваліся толькі на ўзроўні тэм і інтанацый. З'явілася уверцюра, складзеная з былых харэаграфічных нумароў. У выніку опера атрымала прынцыпова іншы змест - у ёй стаў відавочны прыярытэт рамантычнай, любоўнай лініі. Тэма народнага паўстання, сялянскай вайны, бушуючай на прасторах сярэднявечнай Беларусі, стала толькі фонам, саступіўшы пальму першынства ўзаемаадносінам герояў. Дзеянне стала больш дынамічным, канцэнтраваным, “згушчаным”, але і больш пункцірным.
Ідэю новай рэдакцыі оперы “Сівая легенда” пастаноўшчыкі ўбачылі ў візуальным супрацьпастаўленні і супрацьстаянні дзвюх сфер - страшнага, змрочнага, жорсткага свету вайны, варожасці, крыві, ажыўшых зданяў старога, разбуранага іржой і тленам замка моцы і светлага, прыгожага, горнага свету зіхатлівага храма кахання.

У пастаноўцы 2012 года рэжысёр імкнуўся адысці ад папярэдніх напрацовак, зрабіўшы акцэнт на роўнавялікіх па трагічнасці вобразах Кізгайлы і Рамана, Ірыны і Любкі.
У самой жа гісторыі, на думку М.Панджавідзэ, была вельмі моцная тэма ўнутранага расколу, якім адзначаны практычна кожны персанаж, акрамя Ірыны. Тут і мукі Кізгайлы, які пакутуе з-за страшнага граху ў выглядзе з'яўлення на яго роднай зямлі замежных наймітаў. Гэта і Раман, які разумее, што здзяйсняе цяжкі грэх, паднімаючы чэрнь на сваіх. У страшнай, братазабойчай гісторыі, дзе няма правых і вінаватых, дзе фінал - перамолатыя, як жорнамі, лёсы герояў, найбольш пранізлівай стала тэма таго, што існуе над усім, што адзінае супрацьстаіць усім войнам, сіле і злосці - каханне. Гэта - глыбока хрысціянская дактрына: толькі палюбіўшы блізкага свайго, ратуеш сябе. Толькі каханне здольна адказаць на тыя пытанні, на якія немагчыма адказаць ні мячом, ні законам.
У другой версіі асабістая і гістарычная лініі падмяняюць адна адну. Гэта стварае эфект паралельнага дзеяння, уся сцэна паглыбляецца ў змрок, у святле пражэктара - саліст, які ўспрымаецца па-за канкрэтным месцам і часам дзеяння. У пастаноўцы ўзнікла шмат новага. Некаторыя дэталі ўзмацніліся. Канцэпцыя рэжысёра знайшла адлюстраванне ў цэласнасці афармлення, сцэнаграфіі і светлавога рашэння. Пэўныя, поўнасцю вытрыманыя ў духу часу касцюмы падмацавалі манументальнасць гістарычных вобразаў. Пастаноўшчыкі пастараліся выкарыстоўваць і як мага больш магчымасцей сучаснай сцэны Вялікага тэатра Беларусі.
Пастаноўка оперы “Сівая легенда” Д.Смольскага 2012 года таксама была адзначана Дзяржаўнай прэміяй Рэспублікі Беларусь.

  Кізгайла – Станіслаў Трыфанаў

 Раман – Сяргей Франкоўскі,   Кізгайла – Станіслаў Трыфанаў

Ірына – Настасся Масквіна,  Раман – Сяргей Франкоўскі,   Кізгайла – Станіслаў Трыфанаў

   Кізгайла –  Уладзімір Громаў,  Раман – Сяргей Франкоўскі

 Раман – Сяргей Франкоўскі

    Кізгайла –  Уладзімір Громаў,  Раман – Сяргей Франкоўскі

 Кізгайла –  Станіслаў Трыфанаў,  Раман – Сяргей Франкоўскі

 Сцэна з оперы 

 Раман – Сяргей Франкоўскі, Любка – Аксана Якушэвіч

 Раман – Сяргей Франкоўскі, Любка – Аксана Якушэвіч

 Любка – Аксана Якушэвіч,  Кізгайла –  Уладзімір Громаў

 Ірына – Ніна Шарубіна

  Ірына – Настасся Масквіна

 Ірына – Настасся Масквіна

Сцэна з оперы. Раман – Сяргей Франкоўскі, Ірына – Настасся Масквіна

Сцэна з оперы. Раман – Сяргей Франкоўскі, Ірына – Настасся Масквіна